Idea i historia
W drogę… napisał przed niemal 95 laty dr Anzelm Lutwak, tworząc „Głos Prawa”.
Cóż dodać?
Na nową drogę przypominamy przedmowę do pierwszego zeszytu „Głosu Prawa” z 1924 r. Czasopismo Instytutu Allerhanda nawiązuje tym do tradycji miesięcznika prawniczego redagowanego przez adwokata dr. Anzelma Lutwaka. Ten niestrudzony i twórczy jurysta, a przy tym posiadający rzadki dar opisywania rzeczywistości prawniczej, już w 1910 r. podjął próbę założenia we Lwowie czasopisma dla adwokatów i nazwał je „Palestrą”. Inicjatywa nie zyskała wtedy dostatecznego poparcia w środowisku. Po okrzepnięciu wolnej Polski dr Lutwak wrócił do idei czasopisma tworzonego dla i przy współudziale praktyków prawa i uczonych jurystów. Kilka miesięcy wcześniej nazwę „Palestra” zajął mu adwokat warszawski Stanisław Car – potem znany jako czołowy prawnik Marszałka Piłsudskiego i obozu sanacyjnego – tworząc w stolicy miesięcznik adwokatury stołecznej. Lutwak wymyślił więc szerszą formułę – „Głos Prawa”, której dodatkowym wzmocnieniem był cytat z Heraklita z Efezu „Lud walczyć musi o prawo, jak o mury miasta!” Czasopismo stało się jednym z najważniejszych, a z pewnością i najwyraźniejszych czasopism prawniczych Polski międzywojennej. Miało profil autorski, a wśród autorów znajdowali się najwięksi uczeni juryści i praktycy polscy. Redaktor dbał też o przedrukowywanie polskich wersji ważnych opracowań prawników zachodnich (szerzej zob. w artykule o Anzelmie Lutwaku i jego Głosie w zeszycie 1/2019).
Cóż dodać?
Na nową drogę przypominamy przedmowę do pierwszego zeszytu „Głosu Prawa” z 1924 r. Czasopismo Instytutu Allerhanda nawiązuje tym do tradycji miesięcznika prawniczego redagowanego przez adwokata dr. Anzelma Lutwaka. Ten niestrudzony i twórczy jurysta, a przy tym posiadający rzadki dar opisywania rzeczywistości prawniczej, już w 1910 r. podjął próbę założenia we Lwowie czasopisma dla adwokatów i nazwał je „Palestrą”. Inicjatywa nie zyskała wtedy dostatecznego poparcia w środowisku. Po okrzepnięciu wolnej Polski dr Lutwak wrócił do idei czasopisma tworzonego dla i przy współudziale praktyków prawa i uczonych jurystów. Kilka miesięcy wcześniej nazwę „Palestra” zajął mu adwokat warszawski Stanisław Car – potem znany jako czołowy prawnik Marszałka Piłsudskiego i obozu sanacyjnego – tworząc w stolicy miesięcznik adwokatury stołecznej. Lutwak wymyślił więc szerszą formułę – „Głos Prawa”, której dodatkowym wzmocnieniem był cytat z Heraklita z Efezu „Lud walczyć musi o prawo, jak o mury miasta!” Czasopismo stało się jednym z najważniejszych, a z pewnością i najwyraźniejszych czasopism prawniczych Polski międzywojennej. Miało profil autorski, a wśród autorów znajdowali się najwięksi uczeni juryści i praktycy polscy. Redaktor dbał też o przedrukowywanie polskich wersji ważnych opracowań prawników zachodnich (szerzej zob. w artykule o Anzelmie Lutwaku i jego Głosie w zeszycie 1/2019).
Jednym z najaktywniejszych autorów „Głosu Prawa” był prof. dr Maurycy Allerhand. Tylko jemu redaktor Lutwak zadedykował w całości specjalny zeszyt „Głosu Prawa”, podkreślając tym znaczenie prof. Allerhanda dla miesięcznika.
W 2009 r. utworzyliśmy fundację o profilu prawniczym – Instytut Allerhanda, którego patronem jest prof. Maurycy Allerhand. Jednym z fundatorów Instytutu był zmarły w tym roku (3 kwietnia 2018 r.) dr Leszek Allerhand – wnuk patrona Instytutu. Pozostali fundatorzy to: prof. Grzegorz Domański, prof. Stanisław Sołtysiński, Michał Bobrzyński oraz niżej podpisani.
W pierwszych latach Instytut był współwydawcą czasopisma założonego jeszcze w 2007 r. we współpracy z wydawnictwem C.H.Beck – „HUK. Czasopismo Kwartalne Całego Prawa Handlowego, Upadłościowego oraz Rynku Kapitałowego”, redagowanego przez Arkadiusza Radwana. Łącznie ukazało się 9 zeszytów – do dziś cenionych w literaturze. Niestety w 2010 r. czasopismo zostało zawieszone.
W kolejnych latach w Instytucie Allerhanda podejmowaliśmy kwestię utworzenia stałego czasopisma. Wydawaliśmy prace zbiorowe, a nawet monografie w „Oficynie Allerhanda”. Idąc z duchem czasu, uruchomiliśmy także serię Allerhand Working Papers – publikacji rozpowszechnianych w wolnym dostępie, umożliwiających szybkie włączenie do dyskusji naukowej wyników najnowszych badań pracowników Instytutu i osób związanych ze środowiskiem Allerhanda. Dotychczas ukazało się kilkanaście publikacji w tej serii. Wiele z nich jest dostępnych w międzynarodowych repozytoriach, takich jak SSRN, ResearchGate czy Academia.edu. Dopiero jednak rok 2018 r. – 150–lecie urodzin patrona Instytutu oraz inne ważne przyczyny, o których nie czas pisać – zaowocowały zmaterializowaniem się zamysłu.
Nawiązujemy do „Głosu Prawa”, wydawanego w latach 1924-1939, oraz do „HUK”-a, wydawanego w latach 2007-2010 a także do licznych naszych publikacji eksperckich, naukowych i pokonferencyjnych wydawanych przez Instytut Allerhanda. Tworzymy czasopismo otwarte na wszystkich prawników, w którym – mamy taką nadzieję – będzie spotykała się teoria z praktyką, historia ze współczesnością, prawo z ekonomią.
„Głos Prawa” Allerhanda nawiązuje do najlepszych tradycji „Głosu Prawa” Lutwaka i „HUK”-a Radwana, czerpie z doświadczenia „Palestry” (lat 2005-2018), ale proponuje własną formułę czasopisma otwartego.
Każdy zeszyt posiada kilka stałych działów. Pierwszy (Opera) zawiera najobszerniejsze i – w naszym zamyśle – najważniejsze materiały, czyli studia i artykuły problematyczne. Następny (Sententiae) to przeglądy orzecznictwa trybunałów międzynarodowych i krajowych i glosy. Kolejny dział to materiały drobniejsze, w tym recenzje oraz felietony i eseje (Miscellaenea). W dziale Fonetes – Res gestae zamieszczamy materiały historyczne. Najważniejszą jego częścią są opracowane przedruki wyselekcjonowanych ważnych opracowań z „Głosu Prawa” Lutwaka – w zeszycie pierwszym jest to artykuł Rafała Lemkina z 1933 r., w którym sformułował postulat wprowadzenia międzynarodowej konwencji, która karałaby za zbrodnie barbarzyństwa i wandalizmu – z nich powstała potem koncepcja „zbrodni ludobójstwa”. Każdy zeszyt kończymy autorskim leksykonem wybitnych jurystów polskich, skoncentrowanym nie tylko na osobie, ale na jej dziele.
Wierzymy, że oddawane środowisku nasze czasopismo prawnicze stanie się ważnym „Głosem” – głosem, który nie zamknie się w ciasnych ścianach, ale będzie brzmieć w wolnej przestrzeni, przyczyniając się do budowania poczucia prawa i szacunku wzajemnego, mając przed sobą postulat walki o prawo/wolność, jak o mury miasta. Walka o owo prawo jest obroną nie zaś atakiem, wszak wolność posiada zasadnicze ograniczenie, a jest nim wolność drugiego.
W grudniu 2018 r.
Arkadiusz Radwan, Adam Redzik, Wojciech Rogowski
Na temat "Głosu Prawa" i redaktora Lutwaka zob: A. Redzik, Anzelm Lutwak (1877-1942) i jego „Głos", „Głos Prawa" 2019, t. 2, nr 3, poz. 2, s. 8-29.
zob. w Wikipedii
