Budowa prawa przyszłości musi zacząć się od zrozumienia, czym jest prawo. Od wieków refleksja nad prawem rozwijała się w ramach kilku głównych paradygmatów, m.in. pozytywizmu, prawa naturalnego, realizmu prawniczego. Tymczasem prawo ontologicznie nie jest ani zbiorem norm, ani realizacją wartości czy praktyką społeczną. Prawo to dynamiczne pole potencjalności, które określa rozkład szans na realizację rozmaitych stanów społecznych w każdej konkretnej sytuacji. Każde działanie redukuje potencjalność i wpływa na rozkład prawdopodobieństw w przyszłości. Źródłem prawa są wszystkie zdarzenia, które wpływają na tensory prawdopodobieństwa w danym punkcie pola - będą to zarówno akty prawne, jak i orzeczenia sądów, decyzje administracyjne, jak i indywidualne zachowania podmiotów. Także pojęcia, konstrukcje wynikające z tego pola potencjalności mają charakter probabilistyczny. Przykładowo podmiotowość nie jest właściwością przypisaną raz na zawsze do jednej kategorii bytów, lecz jest tylko rozkładem prawdopodobieństwa uznania określonego bytu za podmiot w danym kontekście i czasie.
Pojęcia kluczowe: ontologia prawa, probabilistyczna teoria prawa, cyborgizacja, podmiotowość, pole prawne
Rozwój współczesnych technologii fundamentalnie przekształca strukturę społeczną, rozszerzając zarazem granice ludzkiego doświadczenia i redefiniując pojęcie podmiotowości. Procesy te zachodzą oczywiście na wielu płaszczyznach – tutaj interesuje nas cyborgizacja, ale uwagi poniższe można odnieść do całej płynnej przyszłości. Technologie ingerujące w ludzkie ciało i umysł – od zaawansowanych implantów, przez interfejsy neuronowe, po sztuczną inteligencję zintegrowaną z organizmem i hybrydowe układy biologiczno-maszynowe – generują sytuacje, które stanowią bezprecedensowe wyzwanie dla nauki prawa. Cyborgizacja, rozumiana jako głęboka integracja człowieka z technologią, wymusza nie tylko nowe pytania dogmatyczne, ale także konieczność przeformułowania podstawowych kategorii i pojęć ontologicznych prawa. Potrzeba nowego spojrzenia na to, czym jest prawo i zbudowania nowej teorii. Na tym fundamencie powstanie prawo przyszłości.
[...]
