Wydanie 9 numeru „Głosu Prawa” przypadło na czas, który wydawał się nam odległy, a blisko nas niemal niemożliwy. Od 24 lutego 2022 r. trwa wojna, która jest konsekwencją ataku przez Federację Rosyjską na Ukrainę. Agresor pogwałcił wszelkie zasady prawa międzynarodowego. Wojna pochłonęła już tysiące ludności cywilnej, w tym co najmniej kilkaset dzieci.
Przerażeniem napawa fakt, że wojnie towarzyszy sączona przez media agresora i wpajana obywatelom Rosji nienawiść do Ukraińców i do Zachodu.
Nie tylko politycy, organizacje międzynarodowe, ale i liczni prawnicy podejmują działania w celu zakończenia wojny i ukarania winnych najokropniejszych zbrodni: zbrodni przeciwko człowiekowi motywowanych nienawiścią. Liczne wypowiedzi na temat wojny oraz jej konsekwencji w sferze prawa międzynarodowego i stosunków międzynarodowych, a także możliwej odpowiedzialności zbrodniarzy opublikowała prof. Partycja Grzebyk (Członkini Rady Programowej „Głosu Prawa”). Informujemy o nich na bieżąco na naszej stronie i mediach społecznościowych. W zeszycie zamieszczamy natomiast angielską wersję komentarza dr Ewy Sałkiewicz-Munnerlyn na temat tymczasowych środków zabezpieczających w Międzynarodowym Trybunale Sprawiedliwości (postanowienie z 16 marca 2022 r. w sprawie Ukraina przeciwko Rosji).
Z uwagi na coraz częstsze nazywanie zbrodni popełnianych na Ukraińcach przez Rosjan ludobójstwem, postanowiliśmy przypomnieć, czym jest ludobójstwo, i jak widział je twórca terminu oraz główny autor Konwencji ONZ Rafał Lemkin – w kontekście Holodomoru (Wielkiego Głodu). W tym kontekście zamieszczamy w zeszycie obszerniejszy tekst o Lemkinie w języku ukraińskim, ale także polskie tłumaczenie referatu Rafała Lemkina na temat ludobójstwa dokonywanego przez Rosjan i Sowietów na Ukrainie.
Oprócz tematu związanego z wojną i prawem międzynarodowym w zeszycie znajdują się bardzo cenne opracowania o wpływie sztucznej inteligencji na relacje międzyludzkie i prawo małżeńskie (dr Katarzyna Pfeifer-Chomiczewska), problemach związanych z działaniem pełnomocnika w postepowaniu cywilnym ze skargi nadzwyczajnej (Katarzyna Brzostek) czy zagadnieniu skracania życia pacjenta w polskim prawie karnym (dr Piotr Szudejko), przegląd orzecznictwa Międzynarodowego Trybunału Karnego (Patryk Gacka) oraz Glosa do uchwały Sądu Najwyższego w przedmiocie więzi rodzinnej jako dobra osobistego (dr Monika Strus-Wołos).
W roku 1922 r. mija 90 lat od ogłoszenia Kodeksu karnego z 1932 r., powszechnie znanego, jako „kodeks Makarewicza” – chociaż ogromny wkład w jego powstanie i ostateczną wersję miał też Wacław Makowski, a piętno na nim odcisnął też Emil Stanisław Rappaport. Nie może więc dziwić, że to Makarewicz stał się bohaterem „Pocztu prawników i ekonomistów” – tym bardziej, że w maju minęło 150 lat od dnia jego urodzenia. W związku z tym postanowiliśmy też przedrukować w dziale FONTES cenny tekst uczonego pt. Prawo karne i prawa obywatela, a także artykuł Maurycego Allerhanda powstały tuż po ogłoszeniu Kodeku karnego z 1932 r. pt. Wpływ kodeksu karnego na prawo prywatne. Dodatkowo, zamieściliśmy też recenzję znakomitej monografii poświęconej Franzowi von Lisztowi, wybitnemu kryminologowi i reformatorowi prawa karnego, a jednocześnie nauczycielowi Makarewicza. Rozpoczynamy też pracę nad reedycją znakomitego podręcznika do prawa karnego pióra Juliusza Makarewicza z 1924 r. – prawo karne wykład porównawczy…, która ukaże się w serii „Biblioteka Głosu Prawa – Fontes”, jako tom 4, pod koniec roku. Zachęcamy też do lektury znakomitego opracowania Eugeniusza Waśkowskiego o istocie procesu cywilnego (w dziale FONTES).
Zapraszamy do lektury stałych działów, w tym najnowszego – „Prawo cyborgów” – z drugą odsłoną serii rozważań prof. Pawła Księżaka. Godny uwagi jest też opracowanie studiowaniu prawa w okresie międzywojennym w Polsce przez kobiety na konkretnym przykładzie (Patrycja Masternak). W dziale RES GESTAE znajdziecie Państwo też pionierskie i odważne opracowanie na temat fałszywego posiedzenia Krajowej Rady Narodowej w dniu 15 sierpnia 1944 r., które miało być fundamentem dla ustroju Polski Ludowej, a – jak dowodzi dr Marcin Zaborski – nigdy się nie odbyło.
Od 2021 r. jesteśmy nie tylko czasopismem znajdującym się w licznych bazach naukowych, w tym w ERIH+, ale „Głos Prawa” jest też w wykazie czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych Ministerstwa Edukacji i Nauki. Za publikację artykułu naukowego w czasopiśmie autor otrzymuje 40 pkt. Wszystkich zainteresowanych zapraszamy do nadsyłania opracowań do redakcji i współtworzenia tym samym naszego „Głosu”.
Na czwartej stronie okładki umieściliśmy tym razem obraz w kolorze, gdyż oddaje, w jakiej znalazła się Ukraina i od wieków znajduje się nasza część Europy. Jest to obraz fińskiego artysty Edvarda Isto (1865-1905), który powstał w 1899 – Hyökkäys, czyli Atak. Przedstawiono na nim kobietę o złocistych blond włosach w białej sukni przepasanej pasem z fińskim godłem (złocistym lwem) z niebieskim szalem na szyi symbolizuje Finlandię (Wielkie Księstwo Finlandii), która ma prawo do samostanowienia, do własnego prawa, własnego języka i własnej kultury. To prawo – które symbolizuje księga z napisem LEX – usiłuje jej odebrać dwugłowy czarny orzeł, czyli carska Rosja. Jak napisno w komentarzuy do okładki (s. ), dzisiaj Ukraina, jest jak owa kobieta na obrazie Edvadra Isto, a kolory użyte przed ponad 120-laty przez fińskiego artystę są barwami narodowymi Ukrainy: niebieski i żółty. Barwy te dzisiaj przykuwają uwagę do tego stopnia, że nieznający dzieła jego pierwotnej wymowy wiążą je z dzisiejszą walką Ukrainy z agresorem rosyjskim o Prawo do samostanowienia, niepodległości, wolności.
