Od Redakcji [nr 6]

To już 200. numer tytułu „Głos Prawa”, a jednocześnie jego 125 zeszyt!

Od wznowienia tytułu w 2018 r. podkreślamy, że nawiązujemy do tradycji przedwojennego czasopisma prawniczego założonego, redagowanego i wydawanego we Lwowie przez dr. Anzelma Lutwaka. Postanowiliśmy w związku z tym policzyć wszystkie opublikowane przed wojną zeszyty, mając na uwadze, że w żadnej bibliotece nie zachował się komplet. Poszukiwania pozwoliły nam skompletować całość edycji czasopisma, a tym samym możemy stwierdzić, że przed II wojną światową dr Lutwak wydał i rozpowszechnił 194 numery „Głosu Prawa” w 120 zeszytach. Być może w 1939 r. w druku był jeszcze zeszyt letni, ale żaden egzemplarz nie zachował się. Ostatni znany zeszyt to nr 3-5/1939. Możemy zatem przyjąć, że oddawany do rąk Czytelnika nr 6. „Głosu Prawa” (po wznowieniu tytułu) jest jednocześnie numerem 200 – licząc od 1924 r. Numerując z kolei zeszyty, obecny jest 125. zeszytem czasopisma o tytule „Głos Prawa”.  

To już zobowiązanie. Także z powodu tego swoistego jubileuszu zeszyt niniejszy obficiej niż zwykle wzbogaciliśmy działem FONTES, czyli przedrukami cennych opracowań sprzed 1939 r., w tym dwóch z „Głosu Prawa”.

Tym razem głównym tematem zeszytu jest temat od kilku lat aktualny i dyskutowany w Polsce i w Europie – wyłanianie władzy sądowniczej. Temat stał się przedmiotem rozważań w dwóch opracowaniach z działu OPERA, czyli w artkule dr. Mariusza Mohyluka, który omówił w tym zakresie prace nad projektem prawa o ustroju sądów powszechnych prowadzone w Komisji Kodyfikacyjnej RP w latach 1919-1928 oraz artykule sędziego dr. Grzegorza Borkowskiego omawiającego najnowsze standardy dotyczące powoływania sędziów w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Ponadto temat ten jest przedmiotem rozważań zamieszczonych w autorskim dziale VOTUM SEPARATUM – zapowiedzianym w poprzednim zeszycie. Uzupełnieniem tego tematu są aż cztery przedruki z okresu międzywojennego. Dwa z nich – prof. Eugeniusza Waśkowskiego oraz adw. Stanisława Cara – koncentrują się na toczącej się w latach 1923-1927 dyskusji w łonie Komisji Kodyfikacyjnej RP i w komisji parlamentarnych nad wyborem optymalnego modelu wyłaniania sędziów w projekcie prawa o ustroju sądów powszechnych. Autorzy obszernie omawiają w nich modele wyłaniania sędziów, które wówczas istniały w Europie, wskazując na ich zalety i wady. Dwa następne – prof. Stanisława Gołąba oraz dr. Anzelma Lutwaka – stanowią pogłębioną refleksję nad sądownictwem polskim przełomu lat 20. i 30. XX w.

Ponadto w dziale OPERA znajduje się bardzo aktualne opracowanie adw. dr Moniki Strus-Wołos na temat niebezpieczeństw wynikających z rozwiązań wprowadzonych z końcem 2020 r. w kodeksie postępowania cywilnego, zobowiązujących osoby stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazujących zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia. W tym samym dziale znajdziemy także artykuł Marty Kosmowskiej – poświęcony zagadnieniu odpowiedzialności odszkodowawczej za wydanie niezgodnej z prawem indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego.

W zeszycie znajdują się też stałe już opracowania. Wśród nich jest przegląd orzecznictwa Międzynarodowego Trybunału Karnego za okres kwiecień-sierpień 2020 r. autorstwa Patryka Gacki, w którym zwrócono uwagę na temat prawa, które dostarcza ofiarom pomyłek sądowych środków odwoławczych przed międzynarodowymi trybunałami karnymi. Ponadto kolejny przedruk artykułu prof. Maurycego Allerhanda – tym razem o stosunku prawa państwowego do prawa religijnego. W kolejnej odsłonie „Pocztu Jurystów i Ekonomistów” przybliżono postać i osiągnięcia Aleksandra Dolińskiego (1866-1930), głównego kodyfikatora prawa handlowego w Drugiej Rzeczypospolitej, także w związku z tym, że znakomite dzieło pt. Austryackie prawo o spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością z 1908 r., przedrukowujemy jako inaugurującą„Biblioteki Głosu Prawa” – nową serię wydawniczą Oficyny Allerhanda.

W dziale RES GESTAE witamy prof. Macieja Jońcę z erudycyjnym esejem pt.  Pater semper incertus!, a także dr. Krzysztofa Smolanę, który ogłosił artykuł o Karolu Bertonim (1876-1967), jednym z głównych twórców polskiej służby zagranicznej w okresie II RP i modelu edukacji do dyplomacji i służby konsularnej. W dziale tym zamieściliśmy też tekst autobiograficzny zmarłego 2 listopada 2020 r. prof. Ryszarda Szawłowskiego wraz z wykazem jego publikacji. Tekst powstał w latach 2006 i 2008 i został udostępniany redakcji przez Panią Hannę Szawłowską, małżonkę śp. Profesora . Z tekstem tym koresponduje bogato ilustrowane osobiste wspomnienie pośmiertne prof. Szawłowskiego, wybitnego badacza życia i dokonań Rafała Lemkina, zamieszczone w dziale IN MEMORIAM. Dział ten tym razem zawiera aż cztery wspomnienia, co ukazuje też, jak wiele ważnych uczonych, jurystów i ludzi kultury zmarło w 2020 r. Wspomnienie poświęciliśmy adw. Andrzejowi Bąkowskiemu (1929-2020), który większość aktywności zawodowo–samorządowej poświecił dbaniu o dyscyplinę i etykę adwokacką, podkreślając znaczenie honoru, szacunku oraz przyzwoitości w praktyce adwokackiej. Wspólne wspomnienie dedykujemy dwóm osobom niezwykle ważnym dla badań nad historią Lwowa i współczesnymi relacjami polsko-ukraińskimi, założycielowi i redaktorowi „Rocznika Lwowskiego” Januszowi Wasylkowskiemu (1933-2020) oraz założycielowi i redaktorowi „Kuriera Galicyjskiego” Mirosławowi Rowickiemu (1953-2020).

W części felietonowej witamy na pokładzie „Głosu Prawa” sędziego Arkadiusza Krupę, który podzielił się z Czytelnikami swoimi wspomnieniami i refleksjami zainspirowanymi piosenkami Kultu i obserwacją rzeczywistości. Jest on też autorem kolejnych ilustracji do kilku artykułów. Z kolei adw. Ewa Stawicka tym razem – „na przekór” zimie – podzieliła się z nami poezją powstałą przed pandemią w Kuźnicy nad Bałtykiem.

Kolejna odsłona krótkich refleksji zainspirowanych grafiką umieszczoną na czwartej stronie okładki koncentruje się na treści genialnej Melancholii I Albrechta Dürera. Ta wyjątkowa rycina z 1514 r. zdaje się być zawsze aktualna, zawsze skłaniająca do refleksji nad kondycją świata, człowieka, ale też prawa, wymiaru sprawiedliwości, sądownictwa – nie tylko w dobie ciągle nieokiełznanej pandemii wirusa SARS CoV-2.

W ostatnich miesiącach zintensyfikowaliśmy starania o obecność „Głosu Prawa” w kolejnych bazach indeksacyjnych. Bardzo dobrze nasz kwartalnik został oceniony w bazie ICI Journals Master List 2019. Jesteśmy w The Central European Journal of Social Sciences and Humanities, Centrum Otwartej Nauki (CeON), Polskie Bibliografii Naukowej, Portalu Informacji Naukowej, a wkrótce także w Central and Eastern European Online Library (CEEOL). Artykuły z „Głosu Prawa” są też indeksowane w bazie Google Scholar. Złożyliśmy też aplikację do European Reference Index for the Humanities (ERIH PLUS). Mamy także nadzieję na rychłe znalezienie się w kolejnych bazach naukowych.

Od dłuższego już czasu nasze strony internetowe są redagowane równolegle w języku polskim i angielskim. O nowościach i ważniejszych wydarzeniach informujemy przez profil na FB. Coraz więcej naszych publikacji jest cytowanych. Niektóre mają kilka tysięcy odsłon.

W naszej Radzie Programowej witamy kolejnych uczonych jurystów i ekonomistów. Jest nas już jedenaścioro – z czego większość afiliowana jest przy uniwersytetach zagranicznych.

Wszystko to pozwala nam patrzeć z nadzieją w przyszłość, wierząc, że tworzymy otwarte, wolne prawnicze czasopismo naukowe. Stale zapraszamy na jego łamy.

Arkadiusz Radwan, Adam Redzik, Wojciech Rogowski