Klauzula rebus sic stantibus Kazimierza Przybyłowskiego po raz pierwszy w kompletnym wydaniu!

Jako tom trzeci "Biblioteki Głosu Prawa" w serii Fontes ukazało się wybitne dzieło prof. Kazimierza Przybyłowskiego pt. Klauzula rebus sic stantibus. Dzieło nie tylko inspiruje, ale zachowało aktualność do dzisiaj. 

Książkę można nabyć przez witrynę Instytutu Allerhanda lub w Księgarni Ekonomicznej w Warszawie. 

To jedno z najcenniejszych i stale aktualnych dzieł  polskiej nauki prawa okresu międzywojennego dzieło, które nigdy nie ukazało się jako całość. W okresie pandemii oraz wojny i ich skutków dzieło Kazimierza Przybyłowskiego zyskuje na znaczeniu, tym bardziej, że do dzisiaj nie powstało żadne porównywalne rozmachem badawczym opracowanie o klauzuli rebus sic stantibus.

Przedmowę do kompletnego wydania dzieła prof. Kazimierza Przybyłowskiego napisał Profesor Andrzej Mączyński. Oto jego fragment:

„Rozprawa powstała w okresie przygotowania kodyfikacji polskiego prawa zobowiązań., co uzasadniało potrzebę zbadania rozwiązań przyjętych w innych państwach. Oparta została na bogatym materiale historycznym i komparatystycznym.  Ta cecha odróżnia ją od innych monografii, zarówno wcześniejszych jak późniejszych, opartych na ogół na jednym systemie prawnym, czasem uzupełnionych ogólnikowymi informacjami o unormowaniach przyjętych w innych państwach. Autor uwzględnił nie tylko regulacje wyrażone w przepisach obowiązujących w różnych państwach (Niemczech, Francji, Szwajcarii, Włoszech, Anglii, Austrii), ale także stanowisko orzecznictwa i poglądy nauki.  Niezwykle skrupulatnie zebrane materiały zostały gruntownie przemyślane przez autora.  Ogólniejsze znaczenie mają uwagi dotyczące systemów prawnych, w których tytułowy problem uregulowano w przepisach odnoszących się tylko do niektórych stosunków prawnych. Zdaniem Przybyłowskiego przepisy takie nie mogą być traktowane jako wyraz niewypowiedzianej zasady ogólnej, ale nieuzasadnione byłoby interpretowanie ich za pomocą argumentacji a contrario.  Stanowisko takie Przybyłowski łączył z odrzuceniem rozpowszechnionego przekonania, jakoby przepisy określane jako wyjątkowe nie podlegały wykładni rozszerzającej. Wnikliwe przemyślenia na temat unormowań przyjętych w obcych prawach stanowiły podstawę rozważnych postulatów de lege ferenda.   Przybyłowski opowiadał się za uregulowaniem problemu wpływu zmiany stosunków na zobowiązania za pomocą ogólnego przepisu.  Zgłosił jednak uwagi krytyczne co do przepisu zamieszczonego w projekcie przygotowanym przez Tilla”. 

Prof. dr hab. Andrzej Mączyński